2024
Адкуль праўда і крыўда: беларускія народныя легенды і былічкі : іл. выд. з гукавым дадат. / уклад.: А. М. Баганёва, Т.В.Валодзіна ; навук. рэд. А. І. Лакотка; глей. Г. М. Жураўлёвай. – Мінск: Беларуская навука, 2024. – 231 с. : іл. – (Фальклорныя скарбы Беларусі).
ISBN 978-985-08-3147-7.
У выданне ўключаны легенды і былічкі як асаблівая форма збірання, захавання і перадачы традыцыйных ведаў аб прыродзе, соцыуме, грамадстве, чалавеку. Акцэнт зроблены на запісах апошніх дзесяцігоддзяў, што выяўляе жыццяздольнасць і глыбіню памяці культуры вуснага тыпу нават у нашу тэхнакратычную эпоху. Частка з іх друкуецца ўпершыню. Пераказ сюжету на рускую і англійскую мовы пашырае чытацкую аўдыторыю. Тэксты ілюстраваныя адметным відам беларускага народнага мастацтва – выцінанкамі.
Кніга суправаджаецца аўдыя- ці відэазапісамі асобных тэкстаў, зробленымі ўкладальнікамі ў розных раёнах Беларусі, якія размешчаны на YouTube-канале.
Адрасавана шырокаму колу чытачоў.
Анталогія нацыянальнай харавой спадчыны Беларусі. У 3 т. Т. 1. Рэцэпцыя нацыянальнай харавой спадчыны ў сучаснай беларускай музычнай культуры. Кн. 1 / уступ. арт., навук.-давед. апарат, уклад.: Г. П. Цмыг [і інш.]; навук. рэд. Г. П. Цмыг; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ. – Мінск: Беларуская навука, 2024. – 524 с.: іл., нот.
ISBN 978-985-08-3133-0.
У першай кнізе першага тома "Анталогіі нацыянальнай харавой спадчыны Беларусі" прадстаўлены партытуры беларускіх кампазітараў, створаныя ў рэчышчы актуальных рэцэптыўных творчых стратегій у сучасным мастацтва. Большасць твораў – рукапісы, якія публікуюцца ўпершыню. Канцэпцыя анталогіі прадугледжвае выканальніцкі падыход да публікацыі харавой партытуры і прэзентацыю матэрыялаў у электронным фармаце на спецыяльна распрацаваным сайце http://muspad.belcentre/by. У выданні змешчаны таксама навуковыя каментарыі, дадатак, нотаграфія і спіс рэкамендаванай літаратуры, прызначаныя для выкарыстання музыкантамі ў працэсе стварэння інтэрпрэтацый харавых твораў.
Адрасавана музыкантам-выканаўцам, мастацтвазнаўцам, выкладчыкам, студэнтам, а таксама ўсім, хто цікавіцца музычнай культурай Беларусі.
Беларуская дыялекталогія. Матэрыялы і даследаванні. Вып. 7 / Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа. – Мінск : Беларуская навука, 2024. – 407 с.
Сёмы выпуск выдання «Беларуская дыялекталогія. Матэрыялы і даследаванні» прысвечаны пытанням дыялектнай лексікаграфіі, анамастыкі і тэкстаграфіі.
Адметная праца ў зборніку – гэта архіўная спадчына, якая ўключае
«Матэрыялы для вывучэння беларускіх гаворак» Я. Ф. Карскага, а таксама апрацаваныя архівы «Лексічнага атласа беларускіх народных гаворак». Падаецца максімальна поўная на сёння бібліяграфія прац І. І. Насовіча, робіцца спроба
ўстанавіць групу палескіх гаворак, на якой напісаны «Русінски лементар» (1907). Сучасная мясцовая беларуская гаворка ў форме тэкстаў прадстаўлена з розных рэгіёнаў Беларусі, значную частку матэрыялаў скла даюць запісы маўлення з
Віцебшчыны. Інфармацыйна-даведачны блок матэрыялаў уключае паказальнік слоў, спісы скарачэнняў і лексікаграфічных, лінгвагеаграфічных крыніц і іншыя звесткі.
Зборнік з’яўляецца важным укладам у практычную рэалізацыю фундаментальнага праекта «Зводны слоўнік беларускіх народных гаворак», запатрабаваны сярод лінгвістаў, этнографаў, гісторыкаў, а таксама ўсіх, хто працуе з родным словам.
Беларуская этнаграфія, этналогія і антрапалогія: зб. навук. арт. / уклад. і навук. рэд. А. У. Гурко ; рэдкал.: А. У. Гурко (гал. рэд.) [і інш.] ; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ. – Мінск : Беларус. навука, 2024. – Вып. 3. – 212 c.
Трэці выпуск навуковага перыядычнага выдання прысвечаны актуальным пытанням беларускага і сусветнага нарадазнаўства. У зборніку прадстаўлены пытанні гісторыі этнаграфічных і этналагічных даследаванняў у Беларусі ў ХХ і ХХІ стагоддзях; праблемы матэрыяльнай, духоўнай і сацыяльнай культуры насельніцтва Беларусі і беларускай дыяспары; асаблівасці абрадавай культуры насельніцтва Беларусі і іншых краін, этнаканфесійныя працэсы і культура этнічных супольнасцей на тэрыторыі Беларусі; асаблівасці этнакультурных працэсаў у гісторыка-этнаграфічных рэгіёнах краіны. Асобныя рубрыкі прысвечаны разгляду памежных дысцыплін – этнаэкалогіі і культурнай антрапалогіі. Таксама змешчаны артыкулы, прысвечаныя юбілеям навукоўцаў.
Разлічаны на этнографаў, этнолагаў, антраполагаў, гісторыкаў, краязнаўцаў, выкладчыкаў, аспірантаў, магістрантаў, студэнтаў.
Беларускі фальклор: матэрыялы і даследаванні. Вып.11. – Мінск: Беларуская навука, 2024. – 357 с. : іл.
ISSN2411-2763.
Зборнік змяшчае раздзелы: «Даследаванні», «Агляды», «З рукапіснай спадчыны», «Матэрыялы і вынікі палявых даследаванняў», «З Калекцыі фальклорных запісаў», «Юбілеі», «Рэцэнзіі».
Тэарэтычны блок адведзены актуальным пытанням вывучэння народнай казкі і гумару, верша і песеннай творчасці, даследуюцца розныя аспекты абраднасці, сакральнай геаграфіі, асобны акцэнт зроблены на праблемах ідэнтычнасці. Друкуюцца раннія запісы беларускіх народных казак, прыказак.
Зборнік разлічаны на фалькларыстаў, этнолагаў, мовазнаўцаў, мастацтвазнаўцаў, краязнаўцаў, а таксама ўсіх, хто цікавіцца народнай спадчынай.
Белорусское музыкальное искусство современности: композиторское творчество и концертное исполнительство (1980-2020-е годы) / Т.Г.Мдивани [и др.] ; науч. ред. Т.Г.Мдивани ; редкол.: А.И.Локотко (гл. ред.) [и др.] ; Ин-т искусствоведения, этнографии и фольклора им. К.Крапивы. — Минск: Беларуская навука, 2024. — 490 с.
ISBN 978-985-08-3157-6.
Разглядаюцца новыя жанравыя і стылявыя рысы беларускай акадэмічнай музыкі ў іх пераемнай сувязі з традыцыяй, створана панарама сучаснай беларускай кампазітарскай творчасці і ўстаноўлены культуралагічныя падставы канцэртна-выканальніцкага мастацтва ў іх карэляцыі з этыка-эстэтычнай праблематыкай.
Прызначана для прафесійных музыкантаў, студэнтаў, навучэнцаў, аматараў музыкі і ўсіх тых, хто цікавіцца развіццём нацыянальнага мастацтва.
Бразгуноў, А.У. Аўтарская самасвядомасць у беларускім пісьменстве XVI-XVII стагоддзяў / А.У.Бразгуноў / Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т літаратуразнаўства імя Я. Купалы ; навук. рэд. С. С. Лаўшук. — – Мінск: Беларуская навука, 2024. – 374 с.
ISBN 978-985-08-3158-3.
У манаграфіі разгледжаны працэс станаўлення аўтарскай самасвядомасці ў беларускім пісьменстве эпохі Рэнесансу і барока, калі адбываўся складаны пераход ад сярэднявечных прынцыпаў творчасці да новых форм мастацкага самавыражэння. Даследаванне грунтуецца на багатым шматмоўным літаратурным матэрыяле XVI–XVII стст., прадстаўленым разнастайнымі жанрамі (прадмова, акафіст, хроніка, паэма, дыярыуш, апісанне падарожжа) і аўтарамі (Ф. Скарына, А. Рымша, М. Гусоўскі, Ф. Еўлашоўскі, Я. Цадроўскі, М. К. Радзівіл, А. С. Радзівіл, Т. С. Білевіч і інш.).
Адрасуецца літаратуразнаўцам і ўсім, хто цікавіцца культурай і гісторыяй Беларусі эпохі Рэнесансу і барока.
Граматычны слоўнік дзеяслова / Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа ; уклад.: В. П. Русак [і інш.] ; навук. рэд. В. П. Русак. – Мінск : Беларуская навука, 2024. – 1151 с.
ISBN 978-985-0830-95-1.
Граматычны слоўнік дзеяслова – нарматыўны граматычна-арфаграфічны даведнік, асноўнае прызначэнне якога – адлюстраваць сучаснае словазмяненне дзеяслова, даць поўную сістэму яго марфалагічных форм. Новае выданне слоўніка падрыхтавана з улікам тых тэндэнцый, што праявіліся ў сістэме літаратурнай мовы ў першай чвэрці новага тысячагоддзя. У аснову рэестра слоўніка пакладзены рэестр «Граматычнага слоўніка дзеяслова» 2013 года выдання, які дапоўнены новымі запазычанымі і ўласнабеларускімі словамі, што актыўна выкарыстоўваюцца ў сучаснай моўнай практыцы. Слоўнік змяшчае каля 34 тысяч дзеясловаў. Разлічаны на мовазнаўцаў, выкладчыкаў, настаўнікаў, студэнтаў, вучняў і ўсіх носьбітаў беларускай мовы, якія жадаюць удакладніць свае веды пра напісанне і змяненне дзеясловаў.
Граматычны слоўнік назоўніка / Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа ; уклад.: В. П. Русак [і інш.] ; навук. рэд. В. П. Русак. — Мінск : Беларуская навука, 2024. — 1261 с.
Слоўнік з’яўляецца нарматыўным граматычна-арфаграфічным даведнікам па формазмяненні назоўніка. Слоўнікавыя артыкулы змяшчаюць граматычную характарыстыку назоўніка і поўную парадыгму словазмянення.
Разлічаны на настаўнікаў і вучняў, выкладчыкаў і студэнтаў, усіх, хто карыстаецца беларускай мовай у пісьмовай і вуснай формах.
Гурко, А. Вікт. Скарбніца Усходу: кітайскія традыцыі ў Беларусі / А. Викт. Гурка. – Мінск: Беларуская навука, 2024. –311 с. : глей. – (Свет вачыма этнолага).
Прадстаўленая ўвазе чытача кніга з'яўляецца дзявятай у серыі "Свет вачыма этнолага" і прысвечана разгляду праблем успрымання элементаў кітайскай культуры ў беларускім грамадстве. Прыводзіцца апісанне элементаў культуры Паднябеснай, якія змяшчаюць у сабе вопыт адной з найстаражытных цывілізацый і нясуць філасофскую глыбіню зразумення свету, грамадства, уласнай сутнасці, а таксама адкрываюць магчымасці эфектыўнай камунікацыі, поспеху ў жыцці, паказваюць шляхі захавання жыццёвага аптымізму, здароўя і даўгалецця.
Кніга адрасавана этнолагам, гісторыкам, студэнтам ВНУ, шырокаму колу чытачоў і ўсім, хто цікавіцца гістарычным развіццём беларуска-кітайскіх адносін і культурнымі традыцыямі Кітая.
Добрая прыказка як да мяшка прывязка: беларускія народныя прыказкі з рускімі і англійскімі адпаведнікамі : іл. выд. / уклад.: В.У.Корсак, З.Ф.Санько ; навук. рэд. А.І.Лакотка ; іл.: Л.Л. і Н.Л.Чырвонцавых, К.-В.Ю.Герасіменка. — Мінск : Беларуская навука, 2024. — 187 с. — (Фальклорныя скарбы Беларусі).
ISBN 978-985-08-3193-4.
У альбоме сабраны як папулярныя, так і больш рэдкія беларускія прыказкі, якія ў сціслай вытанчанай форме выражаюць і захоўваюць шматвяковы гаспадарчы і жыццёвы вопыт народа, яго назіранні і веды, яго філасофію, педагагічныя погляды і правілы. Да кожнай падабраныя рускія і англійскія адпаведнікі, якія дэманструюць універсальнае і спецыфічнае ў кожнай з моў. Тэксты ілюстраваныя адметным відам беларускага народнага мастацтва — выцінанкамі.
Адрасавана шырокаму колу чытачоў.
Иванов, Ю.С. Вечность в секунде : фотоальбом / Ю.С.Иванов ; Национальная академия наук Беларуси, Центр исследований белорусской культуры, языка и литературы. – Минск : Беларуская навука, 2024. – 225 с.
ISBN 978-985-08-3180-4.
Альбом «Вечность в секунде» ўключае падборку найлепшых аўтарскіх здымкаў Юрыя Іванова, фотакарэспандэнта, аўтара шматлікіх альбомаў і выставачных праектаў у Беларусі і за мяжой, лаўрэата прэміі міжнароднага фотаконкурсу World Press Photo.
Для шырокага кола чытачоў.
Казка і міф у еўрапейскай прасторы 3: традыцыі і навацыі: матэрыялы III Міжнароднага форуму даследчыкаў беларускай казкі (Мінск, 18–20 мая 2023 г.) / Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры; уклад. Ю. В. Пацюпа, В. Д. Міцкевіч; рэдкал.: А. І. Лакотка (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск: Беларуская навука, 2024. – 180 с.: іл.
ISBN 978-985-08-3217-7.
Зборнік склалі выступленні ўдзельнікаў III Міжнароднага форуму даследчыкаў беларускай казкі, які адбыўся 18–20 мая 2023 г. у Мінску. У матэрыялах зборніка даследуецца паэтыка, гістарычныя і псіхалагічныя аспекты народнай казкі, уплыў фальклорнага наратыву на літаратурную творчасць, літаратурная казка як феномен, а таксама бытаванне і трансфармацыя казак і міфаў у сучаснай культурнай прасторы.
Адрасуецца фалькларыстам, літаратуразнаўцам, этнолагам, лінгвістам, маркетолагам і ўсім, каго цікавіць казка як жанр і казачныя аспекты ў культуры.
Калядка, С. У. Беларуская паэзія ў літаратуразнаўчых даследаваннях іншай паловы ХХ ст. / С. У. Калядка; навук. рэд.: І. В. Саверчанка, А. У. Бразгуноў. – Мінск: Беларуская навука, 2024. – 251 с.
ISBN 978-985-08-3094-4.
У манаграфічным даследаванні прадстаўлены паэталагічныя канцэпцыі беларускіх літаратуразнаўцаў Міколы Арочкі, Алега Лойкі, Дзмітрыя Бугаёва, Рыгора Бярозкіна, Уладзіміра Гніламедава, Рыгора Семашкевіча, Варлена Бечыка, Тамары Чабан. У асобных раздзелах манаграфіі праз зварот да літаратуразнаўчых работ выбітных даследчыкаў асэнсоўваюцца асноўныя эстэтычныя прынцыпы літаратурнай творчасці, вызначаецца ўзровень эстэтычнай дасканаласці паэтычнага твора, крытэрыі яго мастацкасці. Кожны з даследчыкаў прапануе эталоны, нормы, узоры твораў, якія павінны вызначаць абавязковую ўстойлівую сувязь аўтара і чытача, якія і разглядаюцца з пазіцыі іх актуальнасці не толькі для свайго часу, але і для развіцця беларускай паэзіі ў будучыні.
Кніга адрасуецца навукоўцам, выкладчыкам, настаўнікам, студэнтам і ўсім аматарам беларускай літаратуры.
Квилинкова, Е.Н. Молдаване Беларуси: этнокультурная идентичность и интеграция / Е.Н.Квилинкова. – Минск: Беларуская навука, 2024. – 613 с.
ISBN 978-985-08-3160-6
У гэтай манаграфіі ўпершыню ў этналагічнай навуцы вывучаны малдаване Беларусі і асаблівасці іх этнакультурнай ідэнтычнасці. На аснове шырокага палявога матэрыялу прадстаўлены якасны стан малдаўскай этнічнай супольнасці (структура, дыяспары, працэсы міжэтнічнага ўзаемадзеяння, адаптацыі, інтэграцыі), уклад малдаван у сацыяльна-эканамічнае і культурнае развіццё Беларусі. Даследаванне выканана на стыку этналогіі, этнасацыялогіі і культурнай антрапалогіі. Уяўляе цікавасць для спецыялістаў, якія вывучаюць лакальныя групы і дыяспары.
Колединский, Л.В. Видбескъ три стены камены… Очерки политической истории и виталитивной культуры Витебска X—XVII вв. / Л.В.Колединский. – Минск : Альфа-книга, 2024. – 256 с.
ISBN 978-985-7248-44-5.
У кнізе на аснове дадзеных пісьмовых крыніц і вынікаў шматгадовых археалагічных даследаванняў, якія праводзіліся ў гістарычнай частцы горада, разглядаюцца пытанні палітычнай гісторыі і віталітыўнай культуры Віцебска ў X — XVII стст. Кніга разлічана на спецыялістаў і шырокае кола чытачоў.
Кухаронак, Т.І. Святочны час : Народныя звычаі і павер’і ў аповедах беларусаў / Т.І. Кухаронак ; Нацыянальная акадэмія навук Беларусі, Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры, Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя Кандрата Крапівы. – Мінск : Беларуская навука, 2024. – З11 с. іл.
ISBN 978-985-08-3198-9
У кнізе на багатым фактычным матэрыяле, сабраным падчас фальклорна-этнаграфічных экспедыцый, дадзена комплекснае ўяўленне пра каляндарную звычаёвасць беларусаў як найважнейшую сферу і падсістэму жыццядзейнасці нашага народа, калі кожны абрад, магічнае дзеянне, песня або заклічка мелі на мэце паспрыяць будучаму шчодраму ўраджаю, дабрабыту, моцнаму здароўю. Прадстаўлены ў першую чаргу аповеды вясковых жыхароў, запісаныя ў апошнія 10– 20 гадоў, іх успаміны, уражанні, звязаныя са святамі народнага календара. Аўтарскі тэкст арганічна іх дапаўняе для поўнай характарыстыкі традыцыйных каляндарных святаў, звычаяў, павер’яў і абрадаў беларусаў ў рэгіянальнай разнастайнасці.
Адрасуецца этнографам, фалькларыстам, краязнаўцам, а таксама ўсім, хто цікавіцца культурай роднага краю.
Лексічны атлас беларускіх народных гаворак: аналітычны агляд і даведачна-інфармацыйныя матэрыялы / Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа ; уклад., манаграф. раздзел і інш.: В. М. Курцова. – Мінск : Беларуская навука, 2024. – 537 с.
ISBN 978-985-08-3191-0.
«Лексічны атлас беларускіх народных гаворак: аналітычныя і даведачна-інфармацыйныя матэрыялы» – гэта комплексная навукова-інтэрпрэтацыйная і даведачна-інфармацыйная праца, падрыхтаваная на аснове пяцітомнага лінгвагеаграфічнага даследавання, якое было надрукавана ў 1993–1998 гг. Яна складаецца з бібліяграфічнай часткі, матэрыялы якой прысвечаны асвятленню ролі лаўрэатаў Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь у стварэнні «Лексічнага атласа беларускіх народных гаворак» (ЛАБНГ), манаграфічнага раздзела пра лексічны атлас – гісторыю яго стварэння, структуру, тыпы лінгвагеаграфічных карт і іх асаблівасці, з індэкса слоў, зафіксаваных у пяці тамах атласа, і розных даведачных матэрыялаў – спісаў карт, лексічнага апытальніка, даведачных матэрыялаў аб населеных пунктах, ці сетцы ЛАБНГ, аб правядзенні дыялекталагічных экспедыцый і інш.
Выданне робіць істотны ўклад у тэорыю і практыку лінгвагеаграфічных даследаванняў і будзе цікавым для шырокага кола лінгвістаў. Праца разлічана на даследчыкаў, выкладчыкаў усходнеславянскіх моў, славістаў, а таксама фалькларыстаў, этнографаў, аматараў роднай мовы.
Літаратура Новага часу ў люстэрку сучаснай гуманітарыстыкі : зборнік навуковых артыкулаў / Нацыянальная акадэмія навук Беларусі, Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры, Інстытут літаратуразнаўства імя Янкі Купалы ; навук. рэд. Г. М. Кісліцына. — Мінск : Беларуская навука, 2024. — 401 с.
У зборніку прадстаўлены навуковыя артыкулы паводле дакладаў, зробленых на трох штогадовых Кісялёўскіх чытаннях у гонар слыннага літаратуразнаўцы і гісторыка Генадзя Кісялёва (1931–2008), што з’яўляюцца адзіным у Беларусі навуковым форумам, які спецыялізуецца пераважна на гісторыі нацыянальнай культуры ХІХ ст. ІІІ Кісялёўскія чытанні ўпершыню адбыліся ў міжнародным фармаце, прытым да ўдзелу былі запрошаны не толькі літаратуразнаўцы-філолагі, але і спецыялісты ў галіне іншых гуманітарных дысцыплін.
Адрасуецца навукоўцам, выкладчыкам, аспірантам і студэнтам гуманітарных спецыяльнасцей.
ISBN 978-985-08-3120-0.
Прадстаўлены ўзоры народнага драўлянага дойлідства: млыны, масты, калодзежы і інш. Вялікая колькасць работ прысвечана роднай прыродзе ў розныя поры года. Бытавыя замалёўкі раскрываюць традыцыйнае асяроддзе пасялення людзей, іх зносіны і інтарэсы.
Адрасаваны шырокаму колу чытачоў.
ISBN 978-985-08-3174-3.
Кніга разлічана на шырокае кола даследчыкаў (філолагаў, гісторыкаў, культуролагаў), а таксама на ўсіх тых, хто цікавіцца гісторыяй і культурай Беларусі.
ISSN 2221-9919.
Выдаецца ў рамках выканання Дзяржаўнай комплекснай праграмы навуковых даследаванняў на 2021–2025 гг. «Грамадства і гуманітарная бяспека беларускай дзяржавы» (падпраграма «Культура і мастацтва»). Частка артыкулаў прадстаўлена ў рамках Праграмы навуковага супрацоўніцтва Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі і Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь.
Адрасуецца спецыялістам у галіне гуманітарных навук, выкладчыкам і студэнтам, усім, хто цікавіцца дадзенай праблематыкай.
Рамішэўскі, К. І.Фронтовые кинодокументалисты – создатели кинолетописи освобождения Беларуси : биофильмографический справочник / К. І. Рамішэўскі. – Мінск: Беларуская навука, 2024. – 231 с. : глей.
ISBN 978-985-08-3144-6.
У даведнік уключаны звесткі аб 70 стваральніках франтавага кіналетапісу - кінадакументалістах, начальніках франтавых кінагруп, арганізатарах кінахронікальнага працэсу, якія ўнеслі істотны ўклад у стварэнне маштабнага кіналетапісу вызвалення Беларусі ў гады Вялікай Айчыннай вайны.Значная частка звестак публікуецца ўпершыню.
Прыведзеныя ў даведніку звесткі аб знятых кінадакументалістамі рэпартажах і нарысах закліканы выступіць метадалагічнай падставай для фарміравання маштабнага фонду экранных дакументаў «Кіналетапіс вызвалення Беларусі, 1941–1945».
Слоўнік беларускай мовы / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа ; уклад. В. П. Русак [і інш.] ; навук. рэд. В. П. Русак. – Мінск: Беларуская навука, 2024. – 915 с.
ISBN 978-985-08-3088-3
Найбольш поўнае акадэмічнае выданне слоўніка падрыхтавана з улікам моўнай практыкі і тых тэндэнцый, што праявіліся ў сістэме літаратурнай мовы ў першай чвэрці новага тысячагоддзя. У аснову рэестра слоўніка, які ўключае каля 150 тыс. слоў, кладзены рэестр "Слоўніка беларускай мовы" 2012 года выдання, дапоўнены лексікай, што ўвайшла ва ўжытак у апошнія дзесяцігоддзі, а таксама лексікай, якая можа выклікаць цяжкасці пры нарматыўным напісанні.
Разлічаны на мовазнаўцаў, настаўнікаў беларускай мовы, выкладчыкаў і студэнтаў філалагічных факультэтаў, журналістаў, пісьменнікаў, рэдактараў і ўсіх, хто карыстаецца беларускай мовай.
Сучасныя праблемы анамастыкі : зборнік навуковых артыкулаў / НАН Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа ; навук. рэд. І. Л. Капылоў. – Мінск : Беларуская навука, 2024. – Вып. 2. – 140 с.
Увазе чытача прапануецца другі выпуск зборніка навуковых артыкулаў «Сучасныя праблемы анамастыкі», заснаванага ў 2022 г. Ён сфарміраваны на аснове дакладаў, зробленых падчас Міжнароднай навуковай канферэнцыі «Сучасныя праблемы анамастыкі», якая адбылася 13–14 верасня 2023 г. у Інстытуце мовазнаўства імя Якуба Коласа. У канферэнцыі прынялі ўдзел прадстаўнікі навуковых арганізацый і ВНУ Беларусі (Брэст, Віцебск, Гомель, Мазыр, Мінск), Расіі (Варонеж, Кастрама, Смаленск), Прыднястроўя (Ціраспаль).
Чорны, К. Збор твораў. У 12 т. Т. 2. Апавяданні, 1926–1931 / Кузьма Чорны; навук. рэд. А. А. Васілевіч ; падрыхт. тэкстаў і камент. В. У. Карачун ; Нац. акад. навук, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т літаратуразнаўства імя Янкі Купалы. – Мінск : Беларуская навука, 2024. – 447 с.: іл.
ISBN 978-985-08-3165-1.
Во второй том научно комментируемого собрания сочинений классика белорусской литературы Кузьмы Чорного (1900-1944) вошли рассказы 1926-1931 гг.
«Шчаслівы, што пяю цябе, Радзіма…» : зб. навук. арт. : да 110-годдзя з дня нараджэння народнага паэта Беларусі акадэміка Максіма Танка і да Дня народнага адзінства / Нац. акад. Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т літаратуразнаўства імя Я. Купалы ; уклад. К. В. Часнакова; навук. рэд.: У. В. Гніламедаў, М. У. Мікуліч. – Мінск: Беларуская навука, 2024. – 201 с.
ISBN 978-985-08-3109-5.
У зборніку даследуюцца жыццё і творчасць Максіма Танка. Аўтары прасочваюць працэс фарміравання творчай індывідуальнасці паэта-рэвалюцыянера, паэта-франтавіка, паэта-патрыёта, паэта-гуманіста, раскрываюць своеадметнасць духоўна-філасофскага зместу яго асобы, глыбіню і арыгінальнасць ідэйна-мастацкіх пошукаў, спецыфіку творчага майстэрства. Танка на развіццё з учаснай беларускай паэзіі.
Адрасуецца літаратуразнаўцам, выкладчыкам і студэнтам, вучням, усім, хто цікавіцца беларускай інтэлектуальна-творчай спадчынай.
Этналінгвістыка і традыцыйная культура: дыяхранічны і сінхранічны аспекты міжмоўнага ўзаемадзеяння: зб. навук. арт. / НАН Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т мовазнаўства імя Якуба Коласа; пад рэд. Т. М. Аліферчык, Г. В. Алексяевіч. – Мінск: Беларуская навука, 2024. – 285 с.
ISBN 978-985-08-3202-3.
Зборнік змяшчае навуковыя працы беларускіх і замежных даследчыкаў у галіне этналінгвістыкі і сумежных дысцыплін: фалькларыстыкі, анамастыкі, фразеалогіі, этымалогіі, дыялекталогіі, лінгвакультуралогіі і інш. У артыкулах закранаюцца пытанні міжмоўнага і міжкультурнага ўзаемадзеяння ў сінхраніі і дыяхраніі.
Адрасуецца спецыялістам гуманітарных дысцыплін, краязнаўцам, выкладчыкам, студэнтам, а таксама ўсім, хто цікавіцца традыцыйнай культурай у розных яе аспектах.