Лаўшук Сцяпан Сцяпанавіч
Галоўны навуковы супрацоўнік аддзела беларускай літаратуры XX і XXI стагоддзяў
Інстытута літаратуразнаўства імя Янкі Купалы,
доктар філалагічных навук, прафесар, член-карэспандэнт НАН Беларусі
Нарадзіўся ў 1944 годзе ў г. Васілевічы Гомельскай вобласці. Скончыў Белдзяржуніверсітэт (1967). У 1973-1998 гг. – малодшы, старшы навуковы супрацоўнік. У 1998 г. прысуджана вучоная ступень доктара філалагічных навук, прысвоена званне прафесара. З 1998 г. па 2007 г. – намеснік дырэктара па навуковай рабоце, адначасова загадчык аддзела сучаснай беларускай літаратуры, з 2007 г. – галоўны навуковы супрацоўнік філіяла “Інстытут літаратуразнаўства імя Янкі Купалы” Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі (2023). У 2004 г. выбраны членам-карэспандэнтам НАН Беларусі.
У 2003 г. узнагароджаны нагрудным знакам "Выдатнік друку Беларусі", а ў 2004 г. – ордэнам Францыска Скарыны.
Член Саюза беларускіх пісьменнікаў (1982).
З 1972 выступае як крытык, літаратуразнавец. Даследуе праблемы развіцця беларускай драматургіі. Аўтар шматлікіх кніг па гісторыі беларускай літаратуры.
Сфера навуковых інтарэсаў – гісторыя беларускай літаратуры ХХ стагоддзя, беларуская драматургія ХХ і ХХІ стагоддзяў.
Манаграфіі
- Лаўшук С. С. Сучасная беларуская драматургія / С. С. Лаўшук. – Мінск: Навука і тэхніка, 1977. – 166 с.
- Лаўшук С. С. З думкай пра сучасніка: Агляд сучаснай беларускай драматургіі. Брашура / С. С. Лаўшук. – Мінск: Праўленне таварыства “Веды” БСССР, 1977. – 32 с.
- Лаўшук С. С. Першы народны артыст БССР. Брашура / С. С. Лаўшук. - Мінск: [б. ст.], – 18 с.
- Лаўшук С. С. Станаўленне беларускай савецкай драматургіі (20-я – пачатак 30-х гг.) / С. С. Лаўшук. – Мінск: Навука і тэхніка, 1984. – 190 с.
- Лаўшук С. С. Высокія арбіты грамадзянскасці. Брашура / С. С. Лаўшук. - Мінск: [б. в.], – 36с.
- Лаўшук С. С. Кандрат Крапіва і беларуская драматургія / С. С. Лаўшук. – Мінск: Беларус.навука, 1986 – 250 с.
- Лаўшук С. С. На драматургічных скрыжаваннях / С. С. Лаўшук. – Мінск: Навука і тэхніка, 1989. – 158 с.
- Лаўшук С. С. Гарызонты беларускай драматургіі / С. С. Лаўшук. - Мінск: Беларус. навука, 2010. - 410 с.
- Лаўшук С. С. Праз церніі ды брамы неўміручасці: Кандрат Крапіва і беларуская драматургія / С. С. Лаўшук. - Мінск: Беларус. Навука, 2016. - 265 с.
Кніжныя выданні
- “Жыццё не песціла мяне…”: успаміны пра Васіля Уладзіміравіча Івашына /уклад., рэд. С. С. Лаўшук. - Мінск: Беларус. Дом друку, 2013. - 238 с.
- “Дарыў свет сваёй душы людзям і Айчыне”: успаміны пра Ю. С. Пшыркова / уклад. і прадмова. Сцяпан Лаўшук. - Мінск: Беларус. навука, 2015. - 214 с.
- “Летуцэнасць і вялікія здзяйсненні”: успаміны пра Івана Якаўлевіча Навуменку / Нацыянальная акадэмія навук Беларусі, Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры, Інстытут літаратуразнаўства ім. Я. Купалы: Аўтар-укладальнік С. С. Лаўшук. - Мінск: Беларус. навука, 2017. - 367 с.
- Кулуарамі творчай майстэрні Івана Навуменкі / С.С. Лаўшук [і інш.] ; навук. рэд. А.А. Манкевіч; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т літаратуразнаўства імя Я. Купалы. - Мінск: Беларус. навука, 2020 - 335 с.
- Скарбаў падземных шчаслівы шукальнік : успаміны пра Пятра Фёдаравіча Лысенку / Нац. акад. навук Беларусі, Інстытут гісторыі: Уклад. і прадмова С.С. Лаўшука. - Мінск: Беларус. навука, 2023. - 226 с.
Артыкулы
- Лаўшук, С.С. Славянскае яднанне - галоўная задача: Прадмова да кнігі "Міжнародная акадэмія навук, адукацыі, мастацтваў і культуры (Беларускае аддзяленне)" / С.С. Лаўшук. – Мінск, 2019. – С. 3–9.
- Лаўшук, С.С. Ён лёс свой выкоўваў сам / С.С. Лаўшук // Навука, якая стала лёсам, - Мінск, 2019. - С. 151-156.
- Лаўшук, С.С. Магілёўшчыне і ўсёй Беларусі / С.С. Лаўшук // Памяць і слава. Н.С. Сташкевіч. – Мінск, 2019. – С. 82–87.
- Лаўшук, С.С. Ступені росту: аспекты эвалюцыйнага шляху літаратуразнаўчай навукі ў Беларусі. Актуальныя праблемы навукі і мастацтва : Матэрыялы Рэспубліканскай навукова-практычнай канферэнцыі (23 сакавіка 2017 года) / С.С. Лаўшук. - Мінск: Бел. дзярж. ак. мастацтва. – 2019. – С. 19–25.
- Лаўшук С.С. З сонцам Айчыны ў душы / С.С. Лаўшук // Чалавек з сонечнай усьмешкай: кніга пра Алега Лойку. – Мінск, 2019. – С. 192–198.
- Лаўшук С.С. Драматургія У. Караткевіча: альтруізм – галоўная адзнака вартасці асобы / С.С. Лаўшук // Дзяржава і творчая асоба. Мат-лы Х Міжнар. навукова-практ. канферэнцыі” (22 красавіка 2019 г.). – Мінск, 2019. – С. 3–10.
- Лаўшук С.С. Літаратура ў справе зберажэння славянскіх вытокаў / С.С. Лаўшук // Матэрыялы Міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі "Ідэя роду руска-славянскага свету" (Мінск, 14–16 сакавіка 2019 г.) / С.С. Лаўшук. - Мінск, 2019.
- Лаўшук С.С. Словы ад імя паколення, што не стала на калені // С.С. Лаўшук / Кулуарамі творчай майстэрні Івана Навуменкі / С.С. Лаўшук [і інш.]; навук. рэд.: А. А. Манкевіч; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т літаратуразнаўства імя Я. Купалы. – Мінск: Беларуская навука, 2020. – 335 с. - с. 18-66;
- Лаўшук, С.С. Усе калгаснікі - мае сваякі, Ці спыніце планету, я сыду / С.С. Лаўшук // Нёман. – 2020. – № 11. – С. 143–159;
- Лаўшук, С.С. У.І. Няфёд і ранняя творчасць А. Макаёнка : Матэрыялы Рэспубліканскай навукова-творчай канферэнцыі “Беларускае мастацтва: гісторыя і сучаснасць / С.С. Лаўшук. – Мінск, 2020. – С. 4-9.
- Лаўшук, С.С. Прасторава-часавыя вобразы ў славянскім літаратурным дыкурсе / Ж.С. Шаладонава [і інш.]; навук. рэд. С. С. Лаўшук; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літаратуры, Ін-т літаратуразнаўства імя Я. Купалы. – Мінск: Беларуская навука, 2021. – 189 с.;
- Лаўшук, С.С. Docendo discimus / С.С. Лаўшук // Застаецца сьвет: успаміны пра Міхася Мушынскага / склад. А.А. Васілевіч, Т.М. Мушынская. – Мінск : Каўчэг, 2021. – С. 144–148;
- Лаўшук, С.С. Ні прафесій, ні сумлення гэты Іван Васільевіч не мяняў / С.С. Лаўшук // Дарога доўгаю ў жыцьцё. – Мінск, 2021. – С. 164–167.
- Лаўшук, С.С. Залата шчырых слоў / С.С. Лаўшук // Член-карэспандэнт А. А. Афанасьеў: жыццё, акрыленае марай…(склад: І. Д. Валатоўскі, А. М. Данілаў, В. Ю. Плаўскі; рэдкал.: М. В. Багдановіч (адк. рэд.) [і інш.]. – Мінск: Беларуская навука, 2022. – 382 с. – С. 292–296;
- Лаўшук, С.С. Філалагічную навуку шануючы / С.С. Лаўшук // ЛіМ, 28 кастрычніка 2022 г. – С. 11.
- Лаўшук, С.С. Глыбінны характар / С.С. Лаўшук // Скарбаў падземных шчаслівы шукальнік : успаміны пра Пятра Фёдаравіча Лысенку; укладальнік С.С. Лаўшук; Нац. акад. навук Беларусі, Інстытут гісторыі: Уклад. і прадмова С.С. Лаўшука. – Мінск: Беларуская навука, 2023. – 226 с. - С. 124-137;
- Лаўшук, С.С. Тэатральныя здзяйсненні Янкі Купалы ў святле праблем суверэнізацыі Рэспублікі Беларусь/ С.С. Лаўшук // Творчая спадчына Янкі Купалы і Якуба Коласа ў эпоху інфармацыйных тэхналогій: зб. Навук. арт. : да 140-годдзя з дня нараджэння класікаў беларус. літ. / ўклад. А.А. Манкевіч, рэдкал. А.А. Бараноўскі [і інш.] ; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т літаратуразнаўства імя Я. Купалы. Мінск: Беларуская навука, 2023. 281 с.– С. 59–69.