Мдзівані Таццяна Герасімаўна
галоўны навуковы супрацоўнік аддзела музычнага мастацтва і этнамузыкалогіі
Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя Кандрата Крапівы
доктар мастацтвазнаўства, прафесар
E-mail: 333mt777@gmail.com
Нарадзілася ў горадзе Полацку, скончыла Беларускую кансерваторыю імя А.В. Луначарскага (БДАМ), прадстаўляе руска-беларускую навуковую школу. У галіне тэорыі музыкі – вучаніца выхаванцаў Маскоўскай кансерваторыі: выкладчыка музычна-тэарэтычных дысцыплін Л. Я. Школьнікава і прафесара, доктара мастацтвазнаўства, лаўрэата Дзяржаўнай прэміі Расіі, Заслужанага дзеяча мастацтваў Расіі Ю. М. Холапава. У галіне гісторыі музыкі атрымала ў спадчыну навуковыя традыцыі доктара мастацтвазнаўства, прафесара, лаўрэата Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь Г. Р. Куляшовай
Кандыдацкая дысертацыя (17.00.02 – музычнае мастацтва): «Проблемы позднеромантической гармонии в творчестве австро-немецких композиторов конца XIX – нач. ХХ вв. (Брукнер, Вольф, Малер, Рэгер)» (навуковы кіраўнік Ю.М. Холапаў). Абаронена ў 1983 г.
Доктарская дысертацыя (17.00.02 – музычнае мастацтва): «Западный рационализм в музыкальном мышлении ХХ века» (научные консультанты – Холапаў Ю.М., доктар філасофіі, прафесар Сарока Э.М.). Абаронена ў 2005 г.
Навуковая школа: падрыхтавала 5 дыпломнікаў-музыказнаўцаў і 6 кандыдатаў навук па музычным мастацтве і тэорыі і гісторыі мастацтва.
Узнагароды:
- Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь (1998)
- Лаўрэат прэміі "ТОП-10 вынікаў дзейнасці вучоных НАН Беларусі ў галіне фундаментальных і прыкладных даследаванняў "(2022)
- Нагрудны знак «За ўклад у развіццё культуры Беларусі» Міністэрства культуры РБ (№543)
- Медаль Францыска Скарыны (2018)
- Стыпендыя Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь за выдатныя навуковыя дасягненні
- Дзве ганаровыя граматы Вышэйшай атэстацыйнай камісіі Рэспублікі Беларусь
- Граматы Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь
- Ганаровыя граматы ІМЭФ імя Кандрата Крапівы НАН Беларусі і Цэнтра даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры
- Грамата Аддзялення гуманітарных навук і мастацтваў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі
- Ганаровая грамата ўпаўнаважанага па справах рэлігій і нацыянальнасцей
- Ганаровая грамата Прэзідыума Праўлення Беларускага саюза кампазітараў
- Ганаровая грамата Беларускага саюза музычных дзеячаў.
Навуковыя інтарэсы Мдзівані Т. Г. звязаны з еўрапейскай музыкай акадэмічнай традыцыі, у т. л. музычным авангардам ХХ стагоддзя – заходнееўрапейскай, беларускай, расійскай; з кампазітарскай інтэрпрэтацыяй хрысціянскага этасу; з уплывам усходніх артэфактаў на заходнюю музыку; з некласічным і постнекласічным стылем музычнага мыслення.
Мдзівані Т. Г. прымала актыўны ўдзел у працы над фундаментальнымі тэмамі ў якасці навуковага кіраўніка, навуковага рэдактара і аўтара тэкстаў:
- «Белорусская музыкальная культура после второй мировой войны в контексте других славянских культур (1956 – 1989)»
- «Белорусская и немецкая музыка: преемственные связи и современное состояние» (сумесна з Інстытутам музыказнаўства Лейпцыгскага ўніверсітэта)
- «Феномен академической музыки: сущность и современное состояние (на материале российского и белорусского композиторского творчества последней трети ХХ – начале ХХІ вв.)» (сумесна з Маскоўскай кансерваторыяй)
- «Музыкальное искусство и культура древнего Полоцка: история и современное состояние» (совместно с Институтом истории искусств в г. Санкт-Петербург)
- «Художественная культура Радзивилловского Несвижа: история и современность (18 – 21вв.)»
- «Стварыць навукова-практычныя распрацоўкі па засваенні беларускага музычнага канцэртна-выканальніцкага мастацтва і метадычныя рэкамендацыі па яго ўкараненні»
- «Распрацаваць рэкамендацыі па перспектыўных кірунках у сферы сцэнічнага (музычнага) мастацтва ў Рэспубліцы Беларусь» па дагаворах з БРФФД і ДКНТ
- «Белорусские музыкальные произведения, посвященные Второй мировой войне и Великой Победе, в контексте темы Памяти подвига белорусского народа»
- «Белорусское музыкальное искусство современности: композиторское творчество и концертное исполнительство (1980-2020-е годы)».
З'яўляецца стваральнікам серыі мультымедыйных выданняў «Современные белорусские композиторы».
- Член Беларускага саюза кампазітараў.
- Член Беларускага саюза музычных дзеячаў.
- Член Таварыства тэорыі музыкі (Расія).
- Намеснік старшыні Экспертнага савета ВАК Беларусі.
- Старшыня Асацыяцыі беларускіх даследчыкаў музыкі пры Беларускім саюзе музычных дзеячаў (2013 – 2023).
- Старшыня Дзяржаўнай атэстацыйнай камісіі БДАМ (да 2022).
- Старшыня дзяржаўных экзаменацыйных камісій БДАМ.
Мдзівані неаднаразова была афіцыйным апанентам у Спецыялізаваных саветах па абароне кандыдацкіх і доктарскіх дысертацый (Вільнюс, Мінск, Масква).
Член рэдкалегій навуковых выданняў:
- «Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі»
- «Весці Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі»
- «Органные салоны» (Масква),
Т. Г. Мдзівані ўваходзіла ў склад рэдкалегій энцыклапедычных выданняў «Культура Беларуси» і «Большая энциклопедия Большого театра Беларуси».
Манаграфіі, брашуры, раздзелы навуковых выданняў
- Мдивани Т.Г. Методические рекомендации по гармонии / Т.Г. Мдивани. – Минск: РМК, 1981. – 77 с.
- Мдивани Т.Г. Практические рекомендации по изучению гармонии / Т.Г. Мдивани, Б.А. Двилянская . – Минск: РМК, 1986. – 113с.
- Мдзівані Т.Г. (сааўт.) Кампазітары Беларусі / Т.Г. Мдивани. – Мн.: Беларусь, 1997. – 13 арк.
- Мдывані Т.Г. (аўтар і навуковы рэдактар), Глушакоў І.В., Голікава Л.Ф., Дубкова Т.А., Куляшова Г.Р., Чурко Ю.М., Юўчанка Н.А. Музычны тэатр Беларусі: 1917–1959 / Т.Г. Мдивани. – Мн.: Навука і тэхніка, 1993. – С. 3–16; С. 408–411.
- Мдывані Т. Г., Куляшова Г.Р., Юўчанка Н.А. Музычны тэатр Беларусі: 1960–1990 / Т.Г. Мдивани. – Мн.: Беларуская навука, 1996. – (С. 150–153, 176–196, 196–220, 228–247, 266–276).
- Мдывані Т. Г., Куляшова Г. Р., Юўчанка Н. А.и др. Музычны слоўнік / Т.Г.Мдивани. – Мн.: Беларуская навука, 1999. – 559 с.
- Мдивани Т. Г. Западный рационализм в музыкальном мышлении XX века / Т.Г. Мдивани. – Минск: Беларуская навука, 2003. – 327 с.
- Мдывані Т.Г. Панарама музычнага мастацтва другой паловы ХХ ст.: сімфанічная, народна-аркестравая, камерна-інструментальная музыка, опера і духоўныя творы / Т.Г. Мдивани // Беларусы.– Мн.: Бел. навука, 2008.— С.511 – 560.
- Мдивани Т.Г. Ценова В., Ладыгина А.Б., Мдивани А.Ю., Савицкий М.А., Сороко Э.М. / Мдивани Т.Г., Цмыг Г.П., Ювченко Н.А. // Мысль. Творчество. Созидание. – Минск: Змитер Колас, 2009. – 208 с.
- Мдивани Т.Г. Современные белорусские композиторы. А.Ю. Мдивани // Н/п электронное издание / Трусевич А.Г. (гл. ред.) / Т.Г. Мдивани. – Минск: Вышэйшая школа, 2009.
- Мдивани Т.Г. Современные белорусские композиторы. Е. Глебов // Н/п электронное издание / Трусевич А.Г. (гл. ред.) / Т.Г. Мдивани. – Минск: Вышэйшая школа, 2009.
- Мдивани Т.Г. Современные белорусские композиторы. С. Кортес // Н/п электронное издание / Трусевич А.Г. (гл. ред.) / Т.Г.Мдивани. – Минск: Вышэйшая школа, 2009.
- Мдивани Т.Г. Современные белорусские композиторы. И. Лученок // Н/п электронное издание / Трусевич А.Г. (гл. ред.) / Т.Г. Мдивани. – Минск: Вышэйшая школа, 2009.
- Мдивани Т.Г. (научный редактор и автор), (в соавт.). Белорусское концертно-исполнительское искусство: последняя треть ХХ – начало ХХI века / Т.Г. Мдивани. – Минск: Бел. навука, 2012. – 560 с.
- Мдивани Т.Г. Музыкальное искусство / Т.Г. Мдивани // Культура Беларуси: 20 лет развития.1991 – 2011. – Минск: Инст. культ. Беларуси, 2012. – С.119 – 133.
- Мдивани Т.Г. Музыка академической традиции: опыт западно- и восточноевропейской композиторской практики / Т.Г. Мдивани / Европейская музыка академической традиции: сущность, истоки, современное состояние (на примере творчества композиторов России и Беларуси). – Минск: Бел. навука, 2013.– С. 5 – 126 (377с.).
- Мдивани Т.Г., Гудей-Каштальян В.Г. Композиторы Беларуси / Т.Г. Мдивани. – Минск: Беларусь, 2014. – 479 с.
- Мдивани Т.Г. (в соавт.). Белорусское концертно-исполнительское искусство современности: 1991 – 2016 / Т.Г. Мдивани. – Минск: Беларуская навука, 2017. – 297 с.
- Мдивани Т.Г. (в соавт.) Композиторское творчество / Т.Г. Мдивани // Республика Беларусь – 25 лет созидания и свершений. В 7 т. Т. 7. Культура. Изобразительное и декоративно-прикладное искусство. Театр. Экранные искусства. Музыкальное искусство. Литература. Музеи. Любительское художественное творчество / Н. А. Агафонова [и др.] ; редсовет: В. П. Андрейченко [и др.]. – Минск : Беларуская навука, 2020. – С. 429 – 441.
- Мдивани Т.Г. (в соавт.) Духовная музыка / Т.Г. Мдивани // Республика Беларусь – 25 лет созидания и свершений. В 7 т. Т. 7. Культура. Изобразительное и декоративно-прикладное искусство. Театр. Экранные искусства. Музыкальное искусство. Литература. Музеи. Любительское художественное творчество / Н. А. Агафонова [и др.] ; редсовет: В. П. Андрейченко [и др.]. – Минск : Беларуская навука, 2020. – С. 458–470.
- Мдивани Т.Г. (соавт.) Музыкально-хореографическое искусство / Т.Г. Мдивани // Республика Беларусь – 25 лет созидания и свершений. В 7 т. Т. 7. Культура. Изобразительное и декоративно-прикладное искусство. Театр. Экранные искусства. Музыкальное искусство. Литература. Музеи. Любительское художественное творчество / Н. А. Агафонова [и др.] ; редсовет: В. П. Андрейченко [и др.]. – Минск : Беларуская навука, 2020. – С. 503–516.
- Мдивани Т.Г. Музыкознание // Республика Беларусь — 25 лет созидания и свершений. В 7 т. – Минск: Беларуская навука, 2020.— Т. 6. – С.635 – 640.
- Мдивани Т.Г. (соавт.) Художественная культура Радзивилловского Несвижа: XVIII – XXI вв. / Т.Г. Мдивани. – Минск: Бел. навука, 2021. – 301 с.
- Мдивани Т.Г. Великая отечественная война в белорусской музыке: память потомков (вокально-инструментальная и инструментальная музыка, опера, трагедия Хатыни) / Т.Г. Мдивани. – Минск: Бел. навука, 2022. – 239 с.
- Мдивани Т.Г. (соавт.). Музыкальная культура Гомеля конца ХVIII-XXI / Т.Г. Мдивани. – Минск: Бел. навука, 2023. – 209 с.
- Мдивани Т.Г. Белорусское музыкальное искусство современности: 1980-2020-е годы) // Белорусское музыкальное искусство современности: композиторское творчество и концертное исполнительство (1980-2020-е годы). – Минск: Бел. навука, 2024. – С. 3 – 207 (490 с)
- Мдивани Т.Г. Музыкальный театр Беларуси: традиции и инновации // Белорусское музыкальное искусство современности: композиторское творчество и концертное исполнительство (1980-2020-е годы). – Минск: Бел. навука, 2024. – С.328 – 371 (490 с.).