Родилась в 1991 г. в г. Новополоцке. Окончила историко-филологический факультет Полоцкого государственного университета с отличием по специальности «историк, преподаватель истории и социогуманитарных дисциплин» в 2013 г. За время учёбы в университете показывала высокие научные достижения, студенческие научные работы соискателя были дважды удостоены призовых мест на Республиканском конкурсе научных работ студентов ВНУ. После окончания обучения поступила на очное обучение в магистратуру Полоцкого государственного университета им. Евфросинии Полоцкой по специальности «Отечественная и всеобщая история», которую успешно закончила с отличием в 2014 г.

2013 – 2014 гг. – преподаватель дисциплин «История Беларуси», «Всемирная история», «Идеология Беларуси» на кафедре социально-гуманитарных дисциплин Полоцкого государственного университета им. Евфросинии Полоцкой.

2014 – 2017 гг. – аспирант очного отделения аспирантуры в отделе народоведения Института искусствоведения, этнографии и фольклора НАН Беларуси.

С 2017 – сотрудник отдела народоведения, секретарь отдела.

Награды

Лауреат Гранта Президиума Национальной академии наук Беларуси для выполнения научно-исследовательских работ докторантами, аспирантами и соискателями НАН Беларуси (2016 – 2017 гг.).

Лауреат Стипендии Президента талантливым молодым учёным до 35 лет (2020 г.).

Лауреат премии им. академика В.М. Игнатовского за 2022 г.

Сфера научных интересов  — изучение традиционных представлений белорусов о дикорастущих растениях, а также народных знаний о их практическом и обрядовом использовании в традиционном обществе и в современности. Также среди изучаемых областей — диаспора эстонцев в Республике Беларусь на современном этапе, а также белорусская диаспора в Эстонии.

Принимала участие в международных и республиканских научных и научно-практических конференциях.

Автор более 30 научных публикаций, 1 научно-популярного издания.

Научные статьи

• Шаўчэнка, Я. С. Эвалюцыя традыцыйных уяўленняў беларусаў аб дзікарослых раслінах у традыцыйнай каляндарнай абраднасці к. XIX – пач. XXI стст: гістарыяграфія праблемы / Я. С. Шаўчэнка // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі : зб. арт. / НАН Беларусі, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору. – Мінск, 2015. – Вып. 18. – С. 321–327.
• Шаўчэнка, Я. С. Традыцыйныя ўяўленні беларусаў пра дзікарослыя расліны: летні цыкл каляндарнай абраднасці / Я. С. Шаўчэнка // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі : зб. арт. / НАН Беларусі, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору. – Мінск, 2015. – Вып. 19. – С. 304–309.
• Шаўчэнка, Я. С. Выкарыстанне дзікарослых раслін у каляндарнай абраднасці беларусаў (зімовы і вясенні цыклы) / Я. С. Шаўчэнка // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі : зб. арт. / НАН Беларусі, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору. – Мінск, 2016. – Вып. 20. – С. 447–453.
• Кнурэва (Шаўчэнка), Я. С. Выкарыстанне дзікарослых раслін у штодзённым побыце беларусаў канца XIX – пачатку XXI ст. / Я. С. Кнурэва (Шаўчэнка) // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі : зб. арт. / НАН Беларусі, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору. – Мінск, 2016. – Вып. 21. – С. 186–191.
• Кнурэва, Я. С. Выкарыстанне дзікарослых раслін у пахавальнай абраднасці беларусаў канца XIX – XX ст. (агульная характарыстыка) / Я. С. Кнурэва // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі : зб. арт. / НАН Беларусі, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору. – Мінск, 2017. – Вып. 22. – С. 319–323.
• Шаўчэнка, Я. С. Выкарыстанне дзікарослых раслін у радзіннай абраднасці беларусаў канца XIX – пачатку XXI стст. / Я. С. Шаўчэнка // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі : зб. арт. / НАН Беларусі, Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору. – Мінск, 2023. – Вып. 33. – С. 347–354.
• Шевченко, Я. С. К вопросу о влиянии традиционных знаний о дикорастущих растениях на формирование экологического самосознания молодёжи Беларуси / Я. С. Шевченко // Современная молодежь и общество : сб. науч. ст. / Респ. ин-т высш. шк. – Минск, 2023. – Вып. 11. – С. 93–96.
• Шевченко, Я. С. К вопросу о месте и роли растительных символов в формировании этнической идентичности белорусов среди молодежи Гродненщины / Я. С. Шевченко // Беларусь у кантэксце еўрапейскай гісторыі: асоба, грамадства, дзяржава : зб. навук. арт. / Гродзен. дзярж. ун-т ; рэдкал.: А. А. Каваленя [і інш.]. – Гродна, 2021. – С. 433–435.
• Шаўчэнка, Я. С. Дзікарослыя расліны ў вясельнай абраднасці беларусаў канца XIX – пачатку XXI стст. / Я. С. Шаўчэнка // Беларуская этнаграфія, этналогія і антрапалогія : зб. навук. арт. / Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ. НАН Беларусі. – Мінск, 2022. – Вып. 1. – С. 99–106.
• Шаўчэнка, Я. С. Дзікарослыя расліны ў сучасным жыцці беларусаў: перспектывы выкарыстання / Я. С. Шаўчэнка // Беларуская этнаграфія, этналогія і антрапалогія : зб. навук. арт. / Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ. НАН Беларусі – Мінск, 2022. – Вып. 1. – С. 106–114.
• Шаўчэнка, Я. С. Традыцыі назапашвання і практычнага выкарыстання дзікарослых раслін у якасці лекавых сродкаў беларусамі ў канцы XIX – пачатку XXI стст. / Я. С. Шаўчэнка // Беларуская этнаграфія, этналогія і антрапалогія : зб. навук. арт. / Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ. НАН Беларусі. – Мінск, 2023. – Вып. 2. – С. 285–298.

Научно-популярное издание

• Кнурэва, Я. С. Дзікарослы раслінны свет у традыцыйных уяўленнях і сучасным жыцці беларусаў / Я. С. Кнурэва. – Мінск : Беларус. навука, 2019. – 207 с.