Богдан Елена Иосифовна
Старший научный сотрудник сектора истории белорусской литературы
отдела взаимосвязей литератур
Института литературоведения имени Янки Купалы,
кандидат филологических наук, доцент
E-mail: skaryna.1517@gmail.com
Родилась в 1970 г. в г. Гродно Гродненской области. В 1992 г. окончила с отличием Гродненский государственный университет имени Янки Купалы. В 1995 г. окончила аспирантуру при Институте литературы имени Янки Купалы.
В 2000 г. защитила кандидатскую диссертацию “Станаўленне і развіццё жанру мемуарнай літаратуры на Беларусі (ХVІ – першая палова ХVІІ стст.)”.
В 1996–2000 гг. – младший научный сотрудник отдела истории белорусской давней и новой литературы Института литературы имени Янки Купалы. В 2000–2008 гг. – научный сотрудник отдела истории белорусской давней и новой литературы. В 2008–2009 гг. – научный сотрудник сектора истории белорусской литературы. В 2009–2012 гг. – старший научный сотрудник сектора истории белорусской литературы. В 2012-2017 гг. – научный сотрудник сектора истории белорусской литературы. С сентября 2017 г. – старший научный сотрудник сектора истории белорусской литературы.
Выполненные плановые темы: «Літаратурная спадчына Беларусі», «Дыярыушы» Самуіла і Багуслава Маскевічаў», «Беларуская літаратура XI –XIX стст. Анталогія ў 4-х тамах», «Развіццё аўтарскай свядомасці ў мемуарнай прозе Беларусі эпохі барока».
Работала в составе организационного комитета по организации международной научной конференции «Франциск Скорина и его время. 500-летие белорусского и восточнославянского книгопечатания».
Сфера научных интересов: мемуарная письменность Речи Посполитой.
Основные публикации
- Анталогія даўняй беларускай літаратуры: ХІ – першая палова ХVІІІ стагоддзя / НАН Беларусі, Ін-т літ. Імя Я. Купалы; Падрыхт. А.І. Богдан і інш. – Мінск .: Беларуская навука, 2003. – 1015 с.
Статьи
- Выкарыстанне ПЭВМ пры вывучэнні і даследаванні старажытнай беларускай літаратуры // Вычислительная техника в научных исследованиях. – Вып. 2, 1994.
- Выяўленне асобы аўтара ў жанры мемуарнай літаратуры // Матэрыялы міжнароднай навуковай канферэнцыі «Узаемадзеянне літаратур у сусветным літаратурным працэсе (Праблемы тэарэтычнай і гістарычнай паэтыки)», – Гродна, 1995.
- Дакладнасць як асноўная ўласцівасць жанру мемуарнай літаратуры // Весці Акад. навук Беларусі. Сер. гуманітар. навук. – № 1, 1996.
- Жанравыя асаблівасці «Перагрынацыі, або Паломніцтва Ясна Асветленага Князя Ягамосці Мікалая Крыштофа Радзівіла ў Святую Зямлю» // Весці Акад. навук Беларусі. Сер. гуманітар. навук. – № 2, 1996.
- Вобраз прыроды ў мемуарнай літаратуры XVI – першай паловы XVII ст. // Каласавіны. Матэрыялы навуковай канферэнцыі «Праблемы рацыянальнага выкарыстання і захавання прыродных ландшафтаў мемарыяльных музейных аб’ектаў». – Мінск: ВПП імя Я.Коласа, 1999.
- Фарміраванне мемуарнага жанру ў беларускай літаратуры XVI – першай паловы XVII стагоддзя ў святле летапісных традыцый // Весці Акад. навук Беларусі. Сер. гуманітар. навук. – № 3, 1999.
- Жанравыя асаблівасці «Дыярыуша» С.Маскевіча // Весці Акад. навук Беларусі. Сер. гуманітар. навук. – № 4, 1999.
- «Перагрынацыя, або Паломніцтва Ясна Асветленага Князя Ягамосці М.К.Радзівіла ў Святую зямлю» як помнік мемуарнай літаратуры XVI ст. // Матэрыялы IV міжнароднай навуковай канферэнцыі «Славянскія літаратуры ў кантэксце сусветнай». Ч. 1. – Мінск: выд-ва БДУ, 2000.
- Агіяграфія і паломніцкая літаратура XVI – першай паловы XVII стагоддзя // Весці Акад. навук Беларусі. Сер. гуманітар. навук. – № 3, 2000.
- Аўтабіяграфічныя элементы ў творчасці Я.Коласа // Янка Купала і Якуб Колас у кантэксце славянскіх літаратур: Матэрыялы Міжнар. – навук.тэар. канф. – Мінск: Беларуская навука, 2002.
- Асаблівасці стварэння мастацкага вобраза Святой зямлі ў «Перагрынацыі, або паломніцтве…» Мікалая Крыштофа Радзівіла // Сборник трудов молодых учёных Национальной Академии наук Беларуси. Т.1. Отделение гуманитарных наук и искусств. – Минск: ИООО «Право и экономика», 2003.
- Хрыстафор Філалет. Прадмова да «Апокрысіса» // Анталогія даўняй беларускай літаратуры: ХІ – першая палова XVIIІ стагоддзяў. – Мінск: Беларуская навука, 2003.
- Іларыён. «Слова пра закон і ласку» // Анталогія даўняй беларускай літаратуры: ХІ – першая палова XVIIІ стагоддзяў. – Мінск: Беларуская навука, 2003.
- Францык Скарына. «Прадмова да Псалтыра», «Прадмова да ўсёй Бібліі», «Прадмова да Прытчаў Саламона», «Прадмова да кнігі Ісуса Сірахава», «Прадмова да кнігі Прамудрасць Божая», «Прадмова да Першай кнігі Царстваў», «Прадмова да кнігі Другі закон» // Анталогія даўняй беларускай літаратуры: ХІ – першая палова XVIIІ стагоддзяў. – Мінск: Беларуская навука, 2003.
- Іпацій Пацей. «Прадмова да «Уніі», «Ліст да князя К.Астрожскага», «Адказ клірыку Астрожскаму» // Анталогія даўняй беларускай літаратуры: ХІ – першая палова XVIIІ стагоддзяў. – Мінск: Беларуская навука, 2003.
- Паказальнік імёнаў да 2 т. «Гісторыі беларускай літаратуры ХІ – ХІХ стст.» // Гісторыя беларускай літаратуры ХІ – ХІХ стагоддзяў. У 2 т. Т2. Новая літаратура: другая палова XVIIІ – ХІХ стагоддзе. – Мінск: Беларуская навука, 2007.
- Выкарыстанне традыцый жыційнай літаратуры ў фарміраванні жанру сучаснай мемуарыстыкі // Сучасная беларуская літаратура і працэсы славянскага культурна-цывілізацыйнага ўзаемадзеяння. Матэрыялы Міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі (да 80-годдзя НАН Беларусі) (Мінск, 28 мая 2008 г.). Ін-т мовы і літаратуры імя Якуба Коласа і Янкі Купалы НАН Беларусі. – Мінск: Права і эканоміка, 2008.
- «Шматмоўе як адна з характэрных асаблівасцяў развіцця беларускай літаратуры XVI – пачатку XVII ст. (на прыкладзе твораў мемуарнай літатаруры)» // Матэрыялы Рэспубліканскай навукова-практычнай канферэнцыі «Беларуская пісьмовая спадчына ў кантэксце еўрапейскага культурна-гістарычнага працэсу XI – XIX cтагоддзяў: вытокі, традыцыі, уплывы» (Мінск, 24 мая 2010 г.). – Мінск: Права і эканоміка, 2010.
- Роля чытача ў фарміраванні жанру мемуаранй прозы на Беларусі ў ХVІ – пачатку ХVІІ стст. // Чтение: рецепция и интерпретация: сб. науч. Ст. В 2 ч. Ч. 1/ ГрГУ им. Я.Купалы. 2011.
- Пераклад: тэкст, аўтар и перакладчык // Нацыянальная мова и нацыянальная культура: аспекты щзаемадзеяння: зб. навук. арт. – Минск: БДПУ, 2011.
- Спецыфіка слова ў фальклорных помніках усходніх славян // Беларуская і рускія літаратуры : тыпалогія ўзаемасувязей і нацыянальнай ідэнтыфікацыі : матэрыялы Міжнароднай навуковай канферэнцыі (Мінск, 18 – 19 красавіка 2012 года) / Ін-т мовы і літарарутуры НАН Беларусі. – Мінск: Права і эканоміка, 2012.
- Вобраз Ефрасінні Полацкай у рамане А.Асіпенкі «Святыя грэшнікі»: выдумка і рэальнасць // Антропология литературы : методологические аспекты проблемы : сб. науч. ст. в 3 ч. Ч. 1 / ГрГУ им. Я.Купалы ; редкол.: Т.Е.Евтухович (гл. ред.) [и др.]. – Гродно, 2013.
- Роля друку ў фарміраванні і развіцці жанру мемуарнай літаратуры (ХVІ – першая палова ХVІІІ ст.)» // Кніжная культура Беларусі ХІ – пачатку ХХ ст. : матэрыялы ХІ Міжнародных кнігазнаўчых чытанняў, Мінск, 16 – 17 красавіка 2015 г. / Нацыянальная бібліятэка Беларусі ; складальнікі: Г.У. Кірэева, Т.А. Сапега, А.А. Суша. – Мінск, 2015.
- «Аўтабіяграфія» Багуслава Радзівіла як аўтарская споведзь-апраўданне перад грамадствам Рэчы Паспалітай // Доклады Национальной академии наук Беларуси, июль – август 2015 г.
- Рукапісны «Dyjaryjusz Samuela Маskewicza…» як гістарычны дакумент па гісторыі Ілжэдзімітрыя І і Ілжэдзімітрыя ІІ // Кніжная культура Беларусі: погляд праз стагоддзі : матэрыялы ХІІ Міжнародных кнігазнаўчых чытанняў, Мінск, 7 – 8 красавіка 2016 г. / Нацыянальная бібліятэка Беларусі ; складальнікі: Г.У. Кірэева, Т.А. Сапега, А.А. Суша. – Мінск, 2016.
- Язык писателя как определяющий элемент формирования авторского начала в белорусской письменности эпохи Барокко (на примере мемуарной прозы) // «Młodzi o języku regionów». – Warszawa, 2017 г.
- «…наивышшая мудрость розмышление смерти, и познание самого себе…» як асноўныя рысы светабачання Францыска Скарыны (на прыкладзе «Прадмовы да кнігі «Іоў»») // Матэрыялы міжнароднага кангрэса «500 гадоў беларускага кнігадрукавання ў 2 ч. Ч. 1. ХІІІ Міжнародныя кнігазнаўчыя чытанні, Мінск, 14 – 15 верасня 2017 г. / Нацыянальная бібліятэка Беларусі ; складальнік А.А. Суша. – Мінск, 2017.
- Ідэйна-мастацкія асаблівасці жаночых вобразаў у прадмовах Францыска Скарыны да Бібліі // Франициск Скорина: жизнь. Труды и время, А. С. Богданенков. – Минск : Позитив-центр, 2017.
- «Суета сует…»: прадмова Ф. Скарыны да біблейскай кнігі «Эклезіаст» // Франциск Скорина и его время: 500-летие белорусского и восточнославянского книгопечания : мат. Международной научной конфреенции, Минск, 30 ноября – 2 декабяря 2017 г. /Сост. Е. И. Богдан; Национальная академия наук Беларуси; Центр исследований белорусской культуры, языка и летературы НАН Беларуси; Институт литературоведения имени Янки Купалы; Межгосударственный фонд гуманитарного сотрудничества государств – участников Содружества Независимых государств. – Минск : Право и экономика, 2017.
- Рукапісныя помнікі даўняй беларускай мемуарыстыкі як гістарычныя крыніцы пра падзеі мінулага // Матэрыялы ХІV Міжнародных кнігазнаўчых чытанняў, прымеркаваных для 400-годдзя першага «Буквара», Мінск, 26 – 27 красавіка 2018 г. / Нацыянальная бібліятэка Беларусі ; складальнікі: Т.А. Сапега, А.А. Суша. – Мінск, 2018.
- Богдан, А. Гісторыі-казкі аб цудоўным выратаванні царэвіча Дзімітрыя ў помніках беларускай мемуарнай прозы пачатку ХVІІ ст. / А. Богдан // Казка ў еўрапейскай прасторы: гісторыя і сучаснасць” // Матэрыялы Міжнароднага форума даследчыкаў беларускай казкі (Мінск, 17 – 18 мая 2018 г.). – Мінск : 2017. – С. 194 – 200.
- Богдан,А.І.“Діаріуш… ” Афанасія Філіповіча як помнік беларускай мемуарнай прозы / А.І. Богдан // Полымя. – 2022. – № 9. – С. 87 – 90.
- Богдан,А. Прадмовы Францыска Скарыны: асаблівасці выданняў і аўтарскі пошук ідэалу (на прыкладзе прадмовы да кнігі “Ісус Сірахаў”) / А. Богдан // Роднае слова. – 2022. – № 8. – С. 3 – 6.
- Богдан, А.І. “Wojna moskiewska wzniecona i prowadzona z okazji fałszywych Dymitrów od 1603 do 1612 r.” Іосіфа Будзілы: гісторыя ўзнікнення і мастацкія асаблівасці помніка / А.І. Богдан // Вестник МГЛУ. Серия 1, Филология. – 2022. – № 4 (119). – С. 127 – 133.