Богдан Алена Іосіфаўна
Старшы навуковы супрацоўнік сектара гісторыі беларускай літаратуры
аддзела ўзаемасувязяў літаратур
Інстытута літаратуразнаўства імя Янкі Купалы,
кандыдат філалагічных навук, дацэнт
E-mail: skaryna.1517@gmail.com
Нарадзілася ў 1970 г. у г. Гродна Гродзенскай вобласці. У 1992 г. закончыла з адзнакай Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы. У 1995 г. закончыла аспірантуру пры Інстытуце літаратуры імя Янкі Купалы.
У 2000 г. абараніла кандыдацкую дысертацыю “Станаўленне і развіццё жанру мемуарнай літаратуры на Беларусі (ХVІ – першая палова ХVІІ стст.)”.
У 1996-2000 гг. – малодшы навуковы супрацоўнік аддзела гісторыі беларускай даўняй і новай літаратуры Інстытута літаратуры імя Янкі Купалы. У 2000–2008 гг. – навуковы супрацоўнік аддзела гісторыі беларускай даўняй і новай літаратуры. У 2008–2009 гг. – навуковы супрацоўнік сектара гісторыі беларускай літаратуры. У 2009–2012 гг. – старшы навуковы супрацоўнік сектара гісторыі беларускай літаратуры. У 2012–2017 гг. – навуковы супрацоўнік сектара гісторыі беларускай літаратуры. З верасня 2017 г. – старшы навуковы супрацоўнік сектара гісторыі беларускай літаратуры.
Выкананыя планавыя тэмы: "Літаратурная спадчына Беларусі", "Дыярыушы" Самуіла і Багуслава Маскевічаў", "Беларуская літаратура XI –XIX стст. Анталогія ў 4-х тамах", "Развіццё аўтарскай свядомасці ў мемуарнай прозе Беларусі эпохі барока".
Працавала ў складзе арганізацыйнага камітэта па арганізацыі Міжнароднай навуковай канферэнцыі "Францыск Скарына і яго час. 500-годдзе беларускага і ўсходнеславянскага кнігадрукавання".
Сфера навуковых інтарэсаў: мемуарная пісьменнасць Рэчы Паспалітай.
Асноўныя публікацыі
- Анталогія даўняй беларускай літаратуры: ХІ – першая палова ХVІІІ стагоддзя / НАН Беларусі, Ін-т літ. Імя Я. Купалы; Падрыхт. А.І. Багдан і інш. – Мінск.: Беларуская навука, 2003. – 1015 с.
Артыкулы
- Выкарыстанне ПЭВМ пры вывучэнні і даследаванні старажытнай беларускай літаратуры // Вылічальная тэхніка ў навуковых даследаваннях. - Вып. 2, 1994.
- Выяўленне асобы аўтара ў жанры мемуарнай літаратуры // Матэрыялы міжнароднай навуковай канферэнцыі “Узаемадзеянне літаратур у сусветным літаратурным працэсе (Праблемы тэарэтычнай і гістарычнай паэтыкі)”, – Гродна, 1995.
- Дакладнасць як асноўная ўласцівасць жанру мемуарнай літаратуры // Весці Акад. навук Беларусі. Сяр. гуманітар. навук. - № 1, 1996.
- Жанравыя асаблівасці «Перагрынацыі, або Паломніцтва Ясна Асветленага Князя Ягамосці Мікалая Крыштафа Радзівіла ў Святую Зямлю» // Весці Акад. навук Беларусі. Сяр. гуманітар. навук. - № 2, 1996.
- Выява прыроды ў мемуарнай літаратуры XVI – першай паловы XVII ст. // Каласавіны. Матэрыялы навуковай канферэнцыі “Праблемы рацыянальнага выкарыстання і захавання прыродных ландшафтаў мемарыяльных музейных аб'ектаў”. – Мінск: ВПП імя Я.Коласа, 1999.
- Фарміраванне мемуарнага жанру ў беларускай літаратуры XVI – першай паловы XVII стагоддзя ў святле летапісных традыцый // Весці Акад. навук Беларусі. Сяр. гуманітар. навук. - № 3, 1999.
- Жанравыя асаблівасці «Дыярыюша» С.Маскевіча // Весці Акад. навук Беларусі. Сяр. гуманітар. навук. - № 4, 1999.
- «Перагрынацыя, або Паломніцтва Ясна Асветленага Князя Ягамосці М.К.Радзівіла ў Святую зямлю» як помнік мемуарнай літаратуры XVI ст. // Матэрыялы IV міжнароднай навуковай канферэнцыі “Славянскія літаратуры ў кантэксце сусветнай”. Ч. 1. – Мінск: выд-ва БДУ, 2000.
- Агіяграфія і паломніцкая літаратура XVI – першай паловы XVII ст. // Весці Акад. навук Беларусі. Сяр. гуманітар. навук. - № 3, 2000.
- Аўтабіяграфічныя элементы ў творчасці Я.Коласа // Янка Купала і Якуб Колас у кантэксце славянскіх літаратур: Матэрыялы Міжнар. - навук.тэар. канф. – Мінск: Беларуская навука, 2002.
- Асаблівасці стварэння мастацкага вобраза Святой зямлі ў “Перагрынацыі, або паломніцтве…” Мікалая Крыштафа Радзівіла // Зборнік прац маладых вучоных Нацыянальнай Акадэміі навук Беларусі. Т.1. Аддзяленне гуманітарных навук і мастацтваў. - Мінск: ЗТАА «Права і эканоміка», 2003.
- Хрыстафор Філалет. Прадмова да “Апокрысіса” // Анталогія даўняй беларускай літаратуры: ХІ – першая палова XVIIІ стагоддзяў. – Мінск: Беларуская навука, 2003.
- Іларыён. «Слова пра закон і ласку» // Анталогія даўняй беларускай літаратуры: ХІ – першая палова XVIIІ стагоддзяў. – Мінск: Беларуская навука, 2003.
- Францык Скарына. Прадмова да кнігі Іісуса Сірахава, Прадмова да кнігі Прамудрасць Божая, Прадмова да Першай кнігі Царстваў, Прадмова да кнігі Другі закон » // Анталогія даўняй беларускай літаратуры: ХІ – першая палова XVIIІ стагоддзяў. – Мінск: Беларуская навука, 2003.
- Іпацый Пацей. “Прадмова да “Уніі”, “Ліст ды князя К.Астрожскага”, “Адмова клірыку Астрожскаму” // Анталогія даўняй беларускай літаратуры: ХІ – першая палова XVIIІ стагоддзяў. – Мінск: Беларуская навука, 2003.
- Паказальнік імёнаў да 2 т. «Гісторыі беларускай літаратуры ХІ – ХІХ стст.» // Гісторыя беларускай літаратуры ХІ – ХІХ стагоддзяў. У 2 т. Т2. Новая літаратура: іншая палова XVIIІ – ХІХ стагоддзяў. - Мінск: Беларуская навука, 2007.
- Выкарыстанне традыцый жыційнай літаратуры ў фарміраванні жанру сучаснай мемуарыстыкі // Сучасная беларуская літаратура і працэсы славянскага культурна-цывілізацыйнага ўзаемадзеяння. Матэрыялы Міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі (да 80-годдзя НАН Беларусі) (Мінск, 28 мая 2008 г.). Ін-т мовы і літаратуры імя Якуба Коласа і Янкі Купалы НАН Беларусі. - Мінск: Права і эканоміка, 2008.
- «Шматмоўе як адна з характэрных асаблівасцяў развіцця беларускай літаратуры XVI – пачатку XVII ст. (на прыкладзе твораў мемуарнай літатаруры)» // Матэрыялы Рэспубліканскай навукова-практычнай канферэнцыі «Беларуская пісьмовая спадчына ў кантэксце еўрапейскага культурна-гістарычнага працэсу XI – XIX cтагоддзяў: вытокі, традыцыі, уплывы» (Мінск, 24 мая 2010 г.) - Мінск: Права і эканоміка, 2010.
- Роля чытача ў фарміраванні жанру мемуаранай прозы на Беларусі ў ХVІ – пачатку ХVІІ стст. // Чытанне: рэцэпцыя і інтэрпрэтацыя: зб. навук. Арт. У 2 ч. Ч. 1/ ГрДУ ім. Я.Купалы. 2011.
- Пераклад: тэкст, аўтар і перакладчык // Нацыянальная мова і нацыянальная культура: аспекты щзаемадзеяння: зб. навук. арт. - Мінск: БДПУ, 2011.
- Спецыфіка слова ў фальклорных помніках усходніх славян // Беларуская і рускія літаратуры : тыпалогія ўзаемасувязей і нацыянальнай ідэнтыфікацыі : матэрыялы Міжнароднай навуковай канферэнцыі (Мінск, 18 – 19 красавіка 2012 года) / Ін-т мовы і літарарутуры НАН Беларусі. - Мінск: Права і эканоміка, 2012.
- Вобраз Ефрасінні Полацкай у рамане А.Асіпенкі “Святыя грэшнікі”: выдумка і рэальнасць // Антрапалогія літаратуры: метадалагічныя аспекты праблемы: зб. навук. ст. у 3 ч. Ч. 1 / ГрДУ ім. Я.Купалы; рэдкал.: Т.Е.Еўтуховіч (гл. рэд.) [і інш.]. - Гродна, 2013.
- Роля друку ў фарміраванні і развіцці жанру мемуарнай літаратуры (ХVІ – першая палова ХVІІІ ст.)» // Кніжная культура Беларусі ХІ – пачатку ХХ ст. : матэрыялы ХІ Міжнародных кнігазнаўчых чытанняў, Мінск, 16 – 17 красавіка 2015 г. / Национальная библиотека Беларуси ; складальнікі: Г.У. Кірэева, Т.А. Сапега, А.А. Суша. - Мінск, 2015.
- «Аўтабіяграфія» Багуслава Радзівіла як аўтарская споведзь-апраўданне перад грамадствам Рэчы Паспалітай // Даклады Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, ліпень – жнівень 2015 г.
- Рукапісны “Dyjaryjusz Samuela Маskewicza…” як гістарычны дакумент па гісторыі Ілжэдзімітрыя І і Ілжэдзімітрыя ІІ // Кніжная культура Беларусі: погляд праз стагоддзі : матэрыялы ХІІ Міжнародных кнігазнаўчых чытанняў, Мінск, 7 – 8 красавіка 2016 г. / Нацыянальная біблія складальнікі: Г.У. Кірэева, Т.А. Сапега, А.А. Суша. - Мінск, 2016.
- Мова пісьменніка як вызначальны элемент фармавання аўтарскага пачатку ў беларускім пісьменстве эпохі Барока (на прыкладзе мемуарнай прозы) // «Młodzi o języku regionów». – Warszawa, 2017 г.
- “…вышэйшая мудрасць разважанне смерці, і пазнанне самога сябе…” як асноўныя рысы святлабачання Францыска Скарыны (на прыкладзе “Прадмовы ды кнігі “Іоў”) // Міжнародныя кнігазнаўчыя чытанні, Мінск, 14 – 15 верасня 2017 г. / Национальная библиотека Беларуси ; складальнік А.А. Суша. - Мінск, 2017.
- Ідэйна-мастацкія асаблівасці жаночых вобразаў у прадмовах Францыска Скарыны да Бібліі // Франіцыск Скарына: жыццё. Працы і час, А. С. Багданенкаў. - Мінск: Пазітыў-цэнтр, 2017.
- «Мітусня мітусні…»: прадмова Ф. Скарыны ды біблейскай кнігі «Эклезіяст» // Францыск Скарына і яго час: 500-годдзе беларускага і ўсходнеславянскага кнігадруку : мат. Міжнароднай навуковай канфеенцыі, Мінск, 30 лістапада – 2 снежня 2017 г. /Уклад. Я. І. Багдан; Нацыянальная акадэмія навук Беларусі; Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і летэратуры НАН Беларусі; Інстытут літаратуразнаўства імя Янкі Купалы; Міждзяржаўны фонд гуманітарнага супрацоўніцтва дзяржаў - удзельніц Садружнасці Незалежных дзяржаў. - Мінск: Права і эканоміка, 2017.
- Рукапісныя помнікі даўняй беларускай мемуарыстыкі як гістарычныя крыніцы пра падзеі мінулага // Матэрыялы ХІV Міжнародных кнігазнаўчых чытанняў, прымеркаваных для 400-годдзя першага “Буквара”, Мінск, 26 – 27 красавіка 2018 г. / Национальная библиотека Беларуси ; складальнікі: Т.А. Сапега, А.А. Суша. - Мінск, 2018.
- Багдан, А. Гісторыі-казкі аб цудоўным выратаванні царэвіча Дзімітрыя ў помніках беларускай мемуарнай прозы пачатку ХVІІ ст. / А. Багдан // Казка ў еўрапейскай прасторы: гісторыя і сучаснасць” // Матэрыялы Міжнароднага форуму даследчыкаў беларускай казкі (Мінск, 17 – 18 мая 2018 г.). – Мінск: 2017. – С. 194 – 200.
- Багдан,А.І.“Діаріуш…” Афанасія Філіповіча як помнік беларускай мемуарнай прозы / А.І. Багдан // Полымя. – 2022. – № 9. – С. 87 – 90.
- Багдан,А. Прадмовы Францыска Скарыны: асаблівасці выданняў і аўтарскі пошук ідэалу (на прыкладзе прадмовы да кнігі “Ісус Сірахаў”) / А. Багдан // Роднае слова. – 2022. – № 8. – С. 3 – 6.
- Багдан, А.І. “Wojna moskiewska wzniecona i prowadzona z okazji fałszywych Dymitrów ад 1603 да 1612 г.” Іосіфа Будзілы: гісторыя ўзнікнення і мастацкія асаблівасці помніка / А.І. Багдан // Веснік МДЛУ. Серыя 1, Філалогія. - 2022. - № 4 (119). – С. 127 – 133.