Нарадзілася 16 чэрвеня 1961 года. Пасля заканчэння СШ № 4 у 1978 г. навучалася на філалагічным факультэце БДУ, які закончыла ў 1983 г. і паступіла ў аспірантуру на кафедры беларускай літаратуры БДУ. У 2001 годзе абараніла кандыдацкую дысертацыю па тэме «Прырода ў ідэйна-мастацкай канцэпцыі трылогіі Якуба Коласа "На ростанях"».

У Інстытуце літаратуразнаўства імя Янкі Купалы працуе з 16 снежня 1986 г. у аддзеле выданняў і тэксталогіі. Пачынала малодшым навуковым супрацоўнікам, затым працавала навуковым супрацоўнікам, старшым навуковым супрацоўнікам. Прымала ўдзел у падрыхтоўцы і выданні Збораў твораў П. Броўкі, М. Багдановіча, Янкі Купалы, Якуба Коласа, І. Шамякіна, Я. Брыля.

Аўтар шматлікіх артыкулаў па творчасці Якуба Коласа, П. Броўкі, М. Багдановіча, Янкі Купалы, І. Шамякіна і інш. у навуковых зборніках і часопісах.

Сфера навуковых інтарэсаў: творчасць Якуба Коласа, І. Шамякіна.

Манаграфіі

1. Шамякіна, А.І. «Вобразы мілыя роднага краю…»: Прастора і час у трылогіі Я. Коласа «На ростанях».  — Мінск: Беларус. навука, 2004. — 175 с.
2. Шамякина, О. Вобразы мілыя роднага краю. — LAP LAMBERT Academic Publishing RU. – 2018. – 101 с.

Раздзелы ў калектыўных манаграфіях

1. Шамякіна, А.І. Сувязі Івана Шамякіна са славянскімі літаратурамі // Тэксталогія твораў І.Шамякіна: па выніках выдання Збору твораў у 23 тамах / А.А. Васілевіч і [інш.] ; навук. рэд. М.А. Тычына. — Мінск: Беларус. навука, 2016. —  С. 23—42.
2. Шамякіна, А.І. Якуб Колас ва ўспамінах і дзённіках Івана Шамякіна // Тэксталогія твораў І. Шамякіна: па выніках выдання Збору твораў у 23 тамах / А.А. Васілевіч і [інш.] ; навук. рэд. М. А. Тычына. — Мінск: Беларус. навука, 2016. —  С. 62—69.

Падрыхтоўка тэкстаў і каментарыяў у зборах твораў

1. Брыль, Я. Збор твораў у 10 т. Т.1. Апавяданні і лірычныя замалёўкі, 1937 — 1966 / Янка Брыль ; падрыхт. тэкстаў і камент. А.Шамякінай ; прадм. М.Тычыны ; Навук. рэд. тома А.Васілевіч ; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ. НАН Беларусі, Інст-т літаратуразнаўства імя Янкі Купалы. — Мінск : Мастацкая літаратура, 2018. — 622 с.
2. Брыль, Я. Збор твораў. У 10 т. Т. 6. Лірычныя запісы і мініяцюры : 1945 – 1992 / Янка Брыль ; падрыхт. тэкстаў Алесі Шамякінай і Кацярыны Чарота ; камент. Алесі Шамякінай ; навук. рэд. тома А. Васілевіч ; Нац. акад. навук Беларусі, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ. НАН Беларусі, Ін-т літаратуразнаўства імя Янкі Купалы. – Мінск : Мастацкая літаратура, 2020. – 798 с.
3. Чорны, К. Збор твораў. У 12 т. Т. 1. Апавяданні, 1921–1925 / Кузьма Чорны; навук. рэд. А. А. Васілевіч; падрыхт. тэкстаў і камент. А. І. Шамякінай; Нац. акад. навук, Цэнтр даслед. беларус. культуры, мовы і літ., Ін-т літаратуразнаўства імя Янкі Купалы. – Мінск: Беларуская навука, 2023. – 519 с.

Укладальнік

1. Багдановіч, М. Выбраныя творы / Уклад. С. Забродскай. Э. Золавай і інш. Уступ. словы Н. Гілевіча і А. Бяляцкага. — Мн.: «Беларускі кнігазбор», 1996. — 494 с.
2. Купала, Я. Выбраныя творы / Я. Купала: Уклад. У. Гніламёдава, А. Шамякінай; Камент. А. Шамякінай; Прадм. Н. Гілевіча. – Мн.: Беларускі кнігазбор, 2002. — 640 с.
3. Іван Шамякін. Летапісец эпохі: успаміны, інтэрв’ю, эсэ / уклад. Алесі Шамякінай — Мінск: Маст. літ., 2010. – 382 с. (Жыццё знакамітых людзей Беларусі).
4. Колас, Я. Творы / Якуб Колас; уклад. і камент. А.І. Шамякінай; навук. рэд. М.І. Мушынскі. — Мінск: Мастацкая літаратура, 2015. — 822 с. — (Залатая калекцыя беларускай літаратуры; т. 8).
5. Бядуля, З. Апавяданні. Аповесці / ЗмітрокБядуля. Аповесці / Янка Маўр; уклад. і камент. А.І. Шамякінай; навук. рэд. С.Л. Гаранін — Мінск: Мастацкая літаратура, 2016. — 830 с. — (Залатая калекцыя беларускай літаратуры, т. 11).
6. Паэзія першай паловы ХХ стагоддзя: міжваенны перыяд / уклад. і камент. А.І. Шамякінай; навук. рэд. Я.А. Гарадніцкі. — Мінск: Мастацкая літаратура, 2017. – 510 с. — (Залатая калекцыя беларускай літаратуры, т. 15).
7. Шамякін І. Творы / Іван Шамякін; уклад., камент. А.І. Шамякінай — Мінск: Мастацкая літаратура, 2021. — 750 с. — (Залатая калекцыя беларускай літаратуры; т. 22).